Diş hassasiyeti, günümüzde pek çok kişinin karşılaştığı yaygın bir sorundur. Soğuk, sıcak, tatlı veya ekşi yiyecekler tüketirken oluşan ağrı, çoğu zaman günlük yaşamı zorlaştırabilir. Diş hassasiyeti, diş minesinin aşınması, çürük başlangıçları veya diş eti çekilmesi gibi durumlarla ilişkilidir.
Diş Hassasiyeti Nedir?
Diş hassasiyeti, dişlerdeki mine tabakasının zarar görmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Diş minesinin aşındığı veya diş eti çekildiği durumlarda, dişin içinde bulunan sinirler dış etkenlere karşı daha duyarlı hale gelir. Soğuk, sıcak, tatlı veya asidik yiyecekler bu sinirleri uyararak ağrıya veya diş hassasiyetine neden olabilir.
Diş Hassasiyetinin Nedenleri
Diş hassasiyetine yol açan birçok faktör bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Diş Eti Çekilmesi: Diş etlerinin çeşitli nedenlerle geriye çekilmesi, dişin kök kısmını açığa çıkararak hassasiyetin artmasına yol açar.
- Aşırı Diş Fırçalama: Sert diş fırçaları veya yanlış fırçalama teknikleri diş minesine zarar verebilir ve hassasiyete neden olabilir. Ayrıca gene sert fırçalama sonucu meydana gelen diş eti çekilmeleri diş köklerinin açığa çıkmasına neden olarak diş hassasiyetlerini artırabilir.
- Aşındırıcı Özellikteki Diş Macunları: Aşındırıcı özelliğe sahip diş macunları genellikle yüksek aşındırma derecesine (RDA – Relative Dentin Abrasivity) sahip olanlardır. Bu tür macunlar özellikle diş beyazlatma, plak ve tartar temizliği için üretilmiştir. Ancak, uzun süreli kullanımda diş minesine zarar verebilirler. Diş minenize zarar vermemek için aşındırıcı diş macunlarını kontrollü kullanmalı ve diş hekiminize danışmalısınız
- Diş Çürükleri: Diş çürükleri, dişin yapısını zayıflatır ve sinirlerin daha kolay uyarılmasına neden olabilir. Ayrıca çürük oluşumu sonrası oluşan kavitelere biriken gıda ve yemek artıkları dişlerdeki hassasiyet ve ağrıyı artıracaktır.
- Asidik Gıdalar ve İçecekler: Limon, portakal, gazlı içecekler gibi asidik yiyecekler ve içecekler diş minesinin erimesine ve dolayısıyla hassasiyetin artmasına neden olabilir. Şekerli gıdalarda, ağızdaki bakterilerin çoğalmasını tetikleyerek, diş çürümesine neden olabilir ve bu da diş veya dişlerde hassasiyetin artmasına yol açar. Ayrıca, çok sıcak veya soğuk yiyecekler de diş hassasiyetini tetikleyerek sızlama şikayetlerine yol açabilir. Özellikle dondurulmuş tatlılar ya da sıcak çaylar, dişlerde ani ve ciddi sızlamalar oluşturabilir.
- Diş tedavileri sonucu: Diş hekimliği uygulamaları sırasında veya sonrasında dişte veya dişlerde bazı hassasiyetler oluşabilir. Bu normaldir ve zaman içinde geçmesi beklenir. Örneğin bazı dolgu tedavileri, diş beyazlatma işlemleri veya diş taşı temizliği işlemi sonrası diş hassasiyetleri tetiklenebilir. Ancak bunların zaman içinde geçmesi beklenir.
- Diş sıkma veya diş gıcırdatması: Bu alışkanlıkları olan ve uzun süre bu işlemi yapan kişilerde zaman içinde mine erimesine ve aşınmasına bağlı olarak hassasiyetlerde artış görülür. Diş gıcırdatma, diş üzerindeki basıncı artırarak zamanla dişlerin yapısını zayıflatacaktır.
- Mine çatlakları: Akut veya kronik olarak gerçekleşen travmalardan sonra dişlerde oluşan çatlaklar diş veya dişlerde hassaslığı tetikleyebilir.
- Reflü Hastalığı: Mideden ağız içine gelen asidik içerikler öncelikle dişler ve diş etleriyle temasa geçerler. Bu asidik içerikler diş minesinde çözünmeye yol açarlar. Bu çözünme zaman içinde dişlerde aşınmaya neden olacaktır. Bu aşınmanın gerçekleşmesi için en azından 1-2 yıllık bir süre ve haftada birkaç kez bu temasın sürmesi gerekmektedir.
- Diş Eti Hastalıkları: Diş etindeki bazı problemleri, diş hassasiyetinin başka bir yaygın nedenidir. Diş eti çekilmesi veya diş eti iltihabı (periodontal hastalık) gibi durumlar, diş köklerinin açığa çıkmasına diş veya dişlerde hassasiyete, sızlamalara ve daha ciddi ağrıların oluşmasına neden olabilir.
Diş Hassasiyetini Gidermek İçin Ne Yapılmalı?
Dişlerdeki hassasiyetlerin tedavisi zaman zaman oldukça zor olabilir.
Diş hassasiyeti rahatsız edicidir, ancak doğru tedavi yöntemleri ile bu sorunu hafifletmek mümkündür. Diş hassasiyetini gidermek için uygulanabilecek bazı yöntemler:
- Diş Hekimi Kontrolü: Diş hassasiyeti yaşayan kişilerin öncelikle bir diş hekimine danışması önemlidir. Diş hekimi, hassasiyetin nedenini belirleyerek uygun tedavi yöntemlerini önerir. Örneğin profesyonel florür uygulamaları ve koruyucu vernikler diş yüzeylerine uygulanabilir.
- Hassasiyete Yönelik Diş Macunları (Sensitive) ve Ağız Suları Kullanmak: Diş hassasiyetine karşı özel olarak formüle edilmiş diş macunları ve gargaralar kullanmak, ağrıyı hafifletebilir. Bu konu ile ilgili olarak diş hekiminizin görüşünü almanızı tavsiye ederim.
- Sert Diş Fırçası Kullanımından Kaçınmak: Yumuşak kıllı bir diş fırçası kullanmak, diş minesine zarar vermeden nazikçe temizlik yapmanızı sağlar. Sert fırçalama alışkanlığı olan bazı kişilere elektrikli diş fırçaları önerilebilir.
- Diş İpi Kullanımı: Diş aralarındaki yemek artıkları ve plakları temizlemek, dişlerin sağlığını korur ve hassasiyeti azaltabilir.
- Asidik Yiyecek ve İçeceklerden Kaçınmak: Asidik yiyecekler ve içecekler diş minesine zarar verebilir. Bu nedenle bu tür gıdaların tüketimini sınırlamak önemlidir. Her bireyin diş hassasiyeti farklılık gösterir ve hangi gıda ve içeceklerin sorun yaratacağını anlamak için kişisel deneyimler önemlidir. Tabi ki bu sağlıklı yiyecekleri yememizi ve içecekleri içmemizi durdurmamız anlamına gelmez; asitli besinleri alırken daha kontrollü olmalıyız. Dişlerin maruz kalma sürelerini azaltmalıyız. İçecekleri yudumlayarak uzun sürede bitiren kişilerde içeceği kısa sürede bitirenlere göre erozyon riski daha fazladır. Asitli içecekleri yavaş yavaş yudumlayarak içersek, ağızımızda bekleterek yutarsak besinler dişlerimize daha çok değecektir, içecekleri daha kısa sürede içmeliyiz ve teması daha aza indirmek amacı ile pipet kullanabiliriz. Asit içerikli besinlerden sonra onları nötralize edebilecek süt, peynir gibi yiyecekler yiyebiliriz. Ayrıca asitli yiyecek ve içeceklerden sonra sonra su içmek veya ağzı su ile çalkalamak ağızda kalan asidi temizlemeye etkilerini aza indirgemeye yardımcı olacaktır.
- Diş Tedavileri: ilerlemiş diş aşınmaları ve çürüme vakalarında dolgu sonrası diş hassasiyetleri geçebilir. Çok ileri vakalarda ve bir türlü kontrol altına alınamayan diş hassasiyeti durumlarında en son aşama olarak kanal tedavisi yapılarak hassasiyet ancak ortadan kaldırılabilir.
Sonuç
Diş hassasiyeti, yaşam kalitesini etkileyen yaygın bir sorundur, ancak doğru tedavi yöntemleriyle hafifletilmeye veya önlenmeye çalışılır. Diş sağlığınıza ve ağız bakımınıza dikkat ederek, doğru ürünleri kullanarak ve düzenli diş hekimi kontrolleri ile hassasiyetin önüne geçebilirsiniz. Eğer diş hassasiyeti sorununuz halen devam ediyorsa, mutlaka bir diş hekimi ile görüşerek profesyonel yardım almanız önerilir. Diş sağlığınızda küçük bir ihmal, zamanla büyük sorunlara yol açabilir. Bu nedenle dişlerinize iyi bakmak, sağlıklı bir gülüş ve sağlıklı bir yaşam için çok önemlidir.
Diş Hassasiyeti ile ilgili olarak aşağıdaki yazılarımı da okuyabilirsiniz.
DİŞİ HEKİMLİĞİNDE FLOR KULLANIMI
REFLÜ HASTALIĞI VE AĞIZ SAĞLIĞINA ETKİLERİ
Sağlıklı Günler Dileklerimle..
Diş Hekimi Tuncay Akdoğanlı
Diş Eti Hastalıkları Uzmanı
