Fibromiyalji nedir ?
Fibromiyalji, yaygın kas ağrıları, yorgunluk, uyku bozuklukları ve duygusal rahatsızlıklar gibi belirtiler veren uzun süreli, kronik bir hastalıktır. Yumuşak doku romatizması olarak da tanımlanır . Otoimmün bir hastalık değildir.
Teşhis edilmesi zor bir hastalıktır. Genellikle nöroloji, romatoloji, fizik tedavi, ve algoloji bilim dallarının araştırma, teşhis ve tedavi kapsamındadır. Diş hekimliğinde de özellikle çene ve yüz ağrılarında bazı değerlendirmeler yapılır.
Bu rahatsızlık, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve günlük aktiviteleri zorlaştırabilir. Genellikle orta yaşlarda görülür. Kişinin ek bir romatizmal hastalığı da var ise görülme riski daha yüksektir. Hastalarda ciddi iş gücü kaybına yol açar, ilaç-tedavi masrafları yüksek olabilir,
Fibromiyalji belirtileri nelerdir ?
Ağrılar vücutta belli bölgelerde yoğunlaşır. (fibromiyalji noktaları) Kas, deri ve eklem bölgelerinde ağrı, temas ile oluşan ağrılı hassasiyet ve buna eşlik eden halsizlik, depresyon, anksiyete ve uyku bozuklukları da görülür.
Bağırsak sendromları
Huzursuz bacak sendromu
Sisli beyin
Egzersize intolerans (çabuk yorulma nedeniyle egzersiz yapamama)
Fibromiyalji neden olur ?
Bu faktörler uyku bozukluğu, ağrı algılama bozukluğu, santral sinir sisteminde nörotransmitter maddelerin dengesizliği, sinir sistemi ve hormonal sistem bozukluğu, kas işlevlerinde bozukluk, sempatik sistemin aşırı çalışması olarak sıralanabilir.
Tüm bunların dışında son yıllarda bağışıklık sistemindeki bozuklukların bu hastalığı tetikleme ihtimali üzerinde araştırmalar artmıştır.
Fibromiyaljiye ne iyi gelir ? Başlıca tedavi yöntemleri nelerdir ?
Fibromiyalji hastalarının sağlıklarını desteklemek için birçok farklı tedavi yöntemi kullanılmaktadır. Bu tedavi yaklaşımlarının birçoğu ağrıyı hafifletme, uyku düzenini sağlamayı ve genel yaşam kalitesini artırmayı amaçlar.
Tedavide ağrıyı gideren ilaçların yanısıra, fiziksel aktivitenin artırılmasına ve beslenme düzeninin teminine çalışılır. Hastayı psikolojik ve duygusal olarak rahatlatmak çok önemlidir.
Fibromiyalji ve Ağız Sağlığı İlişkisi
İlgili semptomlar düşünüldüğünde diş sağlığı ve diş hekimliğiyle ilgili konular gözden kaçabilmektedir. Oysa ki, ağız sağlığı ve fibromiyalji arasında yakın bir ilişki vardır ve bu ilişkiyi anlamak, hastaların yaşam kalitesini artırmak için anlamlıdır.
Fibromiyalji hastalarının çoğunda ağız sağlığı sorunları görülebilir. Bunun birkaç nedeni vardır:
Fibromiyalji çene ağrısı yapar mı ?
Çene eklemi, çene hareketlerini kontrol eden ve ağız açma-kapama işlevini yerine getiren bir eklemdir. Bu hastalarda çene eklemi sorunları sıkça görülür ve bu durum çene ağrısı, çene kilitlenmesi, çiğneme zorluğu, çenelerden ses gelmesi, kulaklarda çınlama gibi sorunlara neden olabilir. Bu konu ile ilgili ‘ÇENE EKLEMİ RAHATSIZLIKLARI’ başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.
Diş sıkma ve gıcırdatma
Fibromiyalji hastaları arasında diş sıkma ve gıcırdatma sorunları yaygındır. Bu durum, dişlerin aşırı kuvvetle temas etmesine ve dişlerin aşınmasına yol açabilir. Diş sıkma ve gıcırdatma, çene ağrısı, baş ağrısı ve diş hassasiyeti gibi sorunlara neden olabilir. Bu konu ile ilgili detaylı bilgi almak isterseniz ‘DİŞ SIKMA ve DİŞ GICIRDATMA ALIŞKANLIĞI’ başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.
Ağız Kuruluğu
Bazı fibromiyalji hastaları ağız kuruluğu yaşar. Ağız kuruluğu, tükürük salgısının azalmasıyla karakterizedir ve ağız içindeki bakteri oluşumunu artırarak diş çürükleri ve diş eti hastalıklarına yol açar. Kullanılan ilaçlara bağlı da ağız kuruluğu oluşabilir . Ağız kuruluğu ile birlikte ağız kokusu da hissedilebilir.
Fibromiyalji ve Diş Hekimliği İlişkisi
Hastaların diş hekimliği tedavisiyle ilgili bazı özel ihtiyaçları vardır. Aşağıda, diş hekimliği açısından önemli olan bazı noktaları bulabilirsiniz:
İletişim ve Hastanın Rahatlığı
Hastaların tedavi sürecinde rahat ve güvende hissetmeleri çok önemlidir. Diş hekimi, hastayla etkili iletişim kurmalıdır. Tedavi planını ayrıntılı bir şekilde açıklamalı ve hastanın endişelerini dikkate almalıdır. Tedavi sırasında hastanın rahatlığı için uygun pozisyonlar ve molalar sağlanmalıdır. Ağızın uzun süre açık kalması güçtür, bu da eklem ağrılarını tetikleyebilir.
Anesteziklerin Kullanımı
Fibromiyalji hastaları genellikle ağrıya daha duyarlıdır. Bu nedenle, lokal anesteziklerin kullanımı sırasında daha dikkatli olunmalıdır. Daha düşük konsantrasyonlarda ve yavaş bir şekilde enjeksiyon yapmak, hastanın rahatlığını artırır.
Tedavi Planlaması
Fibromiyalji hastalarının diş hekimliği tedavisi planlanırken semptomları ve özel ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Örneğin, ağrı hassasiyeti olan hastalara daha az travmatize edici tedavi seçenekleri sunulabilir ve tedavi seansları daha kısa aralıklarla planlanması daha uygun olur.
Stres ve Kaygı Yönetimi
Fibromiyalji hastaları genellikle stres ve anksiyete yaşar. Diş hekimi, hastanın stres seviyesini azaltmak için rahatlatıcı teknikler kullanabilir veya gerekirse anti-anksiyetik ilaçları önerebilir. Depresyonun eşlik ettiği hastalarda ağız yanması bazen görülebilir. (‘STRES VE AĞIZ SAĞLIĞI‘ konulu yazımı okuyabilirsiniz)
Özellikle hamilelik dönemi, yaşlılık dönemi gibi zamanlarda ve kanser tedavisi gören hastalarda duygusal yoğunluk, kaygı ve üzüntü seviyesinin arttığı bilinmektedir.
Ağız Sağlığını İyileştirmek için Öneriler
Hastalarının ağız sağlığını iyileştirmek için aşağıdaki önerilere dikkat etmeleri önemlidir
Düzenli Diş Kontrolleri
Fibromiyalji diş ağrısı yapar mı ? yada Fibromiyalji yüz ağrısı yapar mı?
Evet benzer ağrılar oluşabilir. Burada bir nörolog konsültasyonu gerekir. Ancak benzer şekilde diş ağrıları ve diş sıkmaya bağlı olan kas ağrıları da fibrmiyalji tarzı geçmeyen ağrılara neden olabilir. Bu ayrım doğru yapılmalıdır.
Bu nedenle hastalar bir diş hekiminin fikrini almalıdırlar. Diş sağlığını düzenli olarak kontrol ettirmek erken teşhis ve tedavi açısından önemlidir.
Ağız Hijyenine Özen Göstermek
Diş fırçalamak, diş ipi kullanmak ve düzenli gargara yapmak gibi iyi ağız hijyeni alışkanlıkları, diş çürükleri ve diş eti hastalıklarının önlenmesinde yardımcı olur. En basit bir diş taşı temizliği bile eğer varsa diş eti iltihaplanmasını ve diş eti kanamalarını azaltarak ve ağızdaki bakteri sayısını düşürerek kişileri rahatlatabilir. Bu konuyla ilgili olarak ‘AĞIZ BAKIMI NASIL OLMALIDIR’ konulu yazımı okumanızı öneririm.
Gece Koruyucu Plaklar
Diş sıkma ve gıcırdatma sorunu olan hastalara gece koruyucu plaklar önerilir. Bu plaklar ile, dişlerin aşınmasını ve çene ağrısını azaltmak amaçlanır. Gece koruyucusu plaklarını kullanmakta zorluk yaşayabilirler.
Beslenmeye Dikkat Etmek
Sağlıklı bir diyet, genel sağlık durumunu ve ağız sağlığını desteklemeye yardımcı olur. Ayrıca, dişlere zarar verebilecek şekerli ve asidik gıdalardan kaçınılmalıdır. Bağışıklık sistemimizdeki hücrelerin çoğu barsaklarda eğitiliyor. Dolayısıyla doğru beslenme son derece önemli.
Sonuç
Fibromiyalji hastaları için ağız sağlığı, genel yaşam kalitesini iyileştirmek için önemlidir. Fibromiyalji semptomlarıyla birlikte ortaya çıkan ağız sağlığı sorunlarının önlenmesi veya tedavi edilmesi, hastaların ağrıyı azaltmak, beslenmeyi iyileştirmek ve günlük aktiviteleri daha rahat bir şekilde gerçekleştirmek için yardımcı olacaktır. Bu nedenle, hastalarının düzenli diş hekimi kontrollerine gitmeleri, ağız hijyenine ve doğru beslenmeye özen göstermeleri ve diş hekimleriyle iyi iletişim kurmaları önemlidir.
Bu bağlamda algoloji uzmanları veya nörologlar tarafından rahatlatılamayan hastaların ayrıca bir diş hekimi tarafından da değerlendirilmeleri faydalı olabilir.
Sağlıklı günler dileklerimle..
Dr. Tuncay Akdoğanlı
