İmplant Diş Uygulamalarına Alternatif Yaklaşımlar.
İmplant uygulamaları diş eksiklerinin giderilmesinde günümüzde oldukça sık uygulanan ve başarı şansı oldukça yüksek olan tedavi seçenekleri arasında yerini almış ve uygulanabilirliği kanıtlanmıştır.
Diş kaybı arzu edilmeyen bir durumdur. Ancak bazı durumlarda kaçınılmaz olarak dişlerin çekimi gerekmektedir. Bu durumlarda kişilerin çiğneme kalitesi ve konforu olumsuz yönde etkilenmekte, estetik bazı olumsuzlukların yanı sıra konuşma bozuklukları, beslenme yetersizlikleri hatta psikolojik sıkıntılar dahi ortaya çıkabilmektedir.
Bu gibi durumlarda eksik diş veya dişlerin yerine konulmasında dental implantoloji veya implantasyon uygulamaları hastalar tarafından tercih edilmekte, biz diş hekimleri tarafından da önerilmektedir. Gerçekten de dikkatli bir planlama, doğru bir cerrahi teknik ve uygun bir protetik restorasyon ile gerçekleştirilen diş implant uygulamaları, kişileri son derece memnun etmekte ve yaşam kalitelerini artırmaktadır.
İmplant nedir ? – Diş implantı nedir ? – İmplant diş nasıl yapılır ?
İmplant ; vücudun kayba uğrayan herhangi bir kısmını suni olarak tamamlayan, iyileşmesine yardımcı olan, doku içerisine yerleştirilen yapılardır.
Diş implantları da çene kemiği içinde özel frezler kullanılarak açılan yuvalara yerleştirilen diş köküne benzer titanyum veya zirkonyumdan üretilmiş materyallerin zaman içinde canlı kemik dokusu ile birleşerek oluşturulan suni diş kökleridir.
Bu yapılar üzerine hazırlanan özel dayanaklara, daha sonra protetik restorasyonlar yerleştirilerek diş eksikliğinin giderilmesi amaçlanır.
DİŞ İMPLANTI NE KADAR SÜRER ?
İmplantoloji biliminin son derece hızlı bir şekilde ilerlemesi ve gelişen teknolojiler sayesinde implant markaları artmış ve implant yerleştirilmesini takiben üzerlerine protez hazırlanarak kullanımları oldukça hızlanmıştır.
Genelde implant materyalinin çene kemiğine yerleştirilmesi sonrasında yaklaşık 3 aylık bir bekleme süresi kemik dokunun gelişerek implant etrafını çevrelemesi ve implantı sağlamlaştırması açısından yeterli olmaktadır. Bu süre hastanın sağlık durumuna, implant yerleştirilen kemiğin kalitesine ve uygulanan implantın makro ve mikromekanik dizaynına göre değişebilir.
Hatta bazı durumlarda diş çekimini takiben hemen implantasyon uygulanarak üzerlerine geçici protezler uygunabilmektedir.(1)
İmplant uygulamalarında önemli adımlar
Diş implantı uygulanması düşünülen bir vakada öncelikle hastanın detaylı bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Sistemik olarak bazı hastalıklar, kullanılan ilaçlar, bağışıklık sistem problemleri, diş sıkma, sigara kullanımı gibi bazı alışkanlıklar implant uygulamalarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir (2).
Bu değerlendirme sonrasında ağız içi durumu, ağız sağlığı ve ağız bakımına verdiği önem incelenmeli ve implant veya implantların yerleştirilmesi planlanan bölgelerin bilgisayarlı tomografi görüntüleri araştırılmalıdır.
Tüm bu işlemlerden sonra uygun vakalarda implant operasyonu gerçekleştirilir ve belli bir süre sonra protetik restorasyon tamamlanarak diş eksikliği tedavi edilmiş olur.
İmplant uygulamalarında başarının büyük bir kısmı kaliteli bir kemik dokusu ve yeterli kemik seviyesine uygulanan doğru bir cerrahi teknik ve doğru planlanan bir protez ile gerçekleşmektedir.
Ancak ne yazık ki her diş eksikliği durumunda hemen diş implantı uygulamak mümkün olmaz. Bu aşamada öncelikle kemik seviyesini yeterli miktarda olmaması sonucu bu seviyeye ulaşmak adına gerçekleştirilen ek cerrahi işlemlerin (kemik greftleri, kemik tozları) uygulanması gerekir. Bu operasyonların zorluğu ve implant diş fiyatları üzerine getirdiği ek maddi yükler, özellikle yaşlı hastalarda mevcut olan bazı hastalıklar, kullanılan ilaçlar, implant tedavilerinin süre olarak nispeten daha fazla vakit alması nedenleriyle kişiler implant yaptırmak istemeyebilir.
Ayrıca diş implant fiyatları düşünülecek olursa kişilerin bunu karşılayacak maddi güçlerinin yeterli olmaması diş implant uygulamalarının yanı sıra alternatif tedavi yöntemlerinin de değerlendirilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Gene bazı diş eti problemleri implant yerleştirilmesinde zorluklar yaratmaktadır. Öncelikle, varsa diş eti iltihabı ve diş eti kanamasının tedavisi ve uygulama için gerekli olan diş eti seviyesinin sağlanması, yerleştirilecek implantın hem daha sağlıklı olması, hem de daha estetik görünmesi açısından oldukça önemlidir.
İmplant uygulaması gerçekleştirilemeyecek kişilere önerilecek tedavi seçenekler
FİBER KÖPRÜ UYGULAMALARI
Fiber ile güçlendirilmiş kompozit materyaller günümüzde mühendislik alanlarında, uçak ve roket endüstrilerinde yaygın olarak kullanılmaktadır (3). Fiberle güçlendirilmiş kompozitler metal içermezler. Mekanik ve estetik özellikleri oldukça iyidir. Materyal biyouyumlu, renksiz ve şeffaf bir yapıya sahiptir, aşınmaya karşı oldukça dayanıklıdır (4).
Özellikle tek diş eksikliği olan kişilerde ya da duruma göre en fazla iki diş eksikliklerinde önerilebilecek bir tedavi yaklaşımıdır. Bu tedavi protokolünde diş eksikliği olan bölgenin önündeki ve arkasındaki dişlerin üzerlerinde oluk şeklinde bir boşluk oluşturularak, buraya yerleştirilen fiber içerikli bir alt yapı üzerine kompozit dolgu malzemesi kullanılarak eksik diş formu verilmesi ile boşluk protetik olarak restore edilebilmektedir.
Bu tip bir restorasyonun tek seansta klinik ortamda tamamlanabilmesi, destek dişlerde fazla madde kaybı oluşturmaması ve implant uygulamalarına göre daha ekonomik olması bir avantaj oluşturur. Temizlenebilirlik ve ağız bakımı açısından hastaların iyi motive edilmeleri gerekmektedir. Ayrıca zaman içinde kırılma, kopma veya renklenme sorunları ile de karşılaşılabilinir.
KANATLI KÖPRÜ UYGULAMALARI (MARYLAND PROTEZLER)
İmplant uygulamasına alternatif çözümlerden biride özellikle tek diş eksiklilerinde uygulanan kanatlı köprü protezleridir. Boşluğun her iki tarafındaki dişlerde açılan yuvalara yerleştirilerek dişsiz bölge restore edilir.
Günümüzde dişlere oldukça sağlam bir şekilde kimyasal olarak bağlanabilen ve kuvvetli bir yapışma sağlayan malzemeler sayesinde bu tip uygulamaların kullanımı yaygınlaşmıştır. Özellikle ön bölgelerde zirkonyum kullanılarak yapılan protezlerle gülüş tasarımı planlanarak, oldukça estetik sonuçlar alınabilmektedir.
Arka bölge tek diş eksikliklerinde gene implant diş planlamasına alternatif bir yöntem olarak rahatlıkla önerilebilecek bir tedavi protokolü olarak kişiye sunulabilir. Ayrıca boşluk yanındaki dişlerin köprü yapımındaki kadar ufaltılmaması bir avantaj olarak düşünülmelidir.
SABİT PORSELEN KÖPRÜ UYGULAMALARI
Diş eksikliği olan bölgenin önünde ve arkasındaki dişler ufaltılarak yerleştirilen ve günümüzde implant uygulamalarına alternatif olarak en fazla uygulanan konvansiyonel bir yöntemdir. Kısa sürede tamamlanması ve maddi olarak implant fiyatları düşünülecek olursa, nispeten ekonomik olması avantajlarının yanı sıra dişlerin kesilerek ufaltılması ve ağız bakımını gerçekleştirilme zorluğu dezavantajıdır.
Özellikle bu tip protez kullanan hastaların mutlak surette diş ipi (süperflos) ve ara yüz fırçaları kullanarak ileride oluşma olasılığı olan diş çürümelerine karşı önlem almaları gerekmektedir.
HAREKETLİ PROTEZ UYGULAMALARI
Diş eksikliklerin fazla olduğu durumlarda ve geniş diş eksikliği olan hastalarda -ki bu kişiler genellikle ilerlemiş yaştadırlar- implant uygulamaları, hem maddi açıdan, hem de cerrahi işlemlerin oluşturacağı zorluklar nedeniyle zor olabilmektedir. Hareketli, yani takıp çıkartılabilen, ya da kilit sistemli protetik restorasyonlar (hassas tutuculu sistemler) kişinin durumuna göre önerilebilir.
VİDALI DİŞ UYGULAMALARI
Bazı durumlarda hastalarda sadece dişlerin kökleri kalabilmektedir. Genellikle travma veya ileri düzeyde çürük oluşumu sonucu kalan bu köklerin işe yaramayacağı düşünülür. Ancak üzerlerine konulacak dişi taşıyabilecek durumda ise o kökü veya kökleri çekip yerine köprü veya implant uygulamaktansa, kökleri çekmeden ağızda tutabilmek daha mantıklı olabilir.
Bunun için öncelikle köklerin hasta ağzındaki durumu ve radyografik olarak kullanılabilirliği değerlendirilir. Kalan kökün iltihaplı olmaması yani enfeksiyona yol açmaması gerekmektedir. Bu açıdan mutlaka kanal tedavisinin yapılmış olması, sallanma göstermemesi ve diş eti seviyesinin altında olmaması gerekmektedir.
Bu koşulların olduğu durumlarda, köklerin kanal içine yerleştirilen bir vida ve o vidanın etrafına yerleştirilen kompozit dolgu ile bir alt yapı oluşturularak üzerine porselen kuron veya porselen köprü yapma alternatifi olabilir.
Bu koşulların mümkün olmadığı köklerde tabi ki çekim ve sonrasında köprü veya dental implant uygulaması doğru bir yaklaşımdır. Ancak sağlıklı kökler varsa bu köklerin çekilmeden ağızda tutulması onların yerine yapılacak en güzel implanttan çok daha ekonomik ve doğaldır.
Unutulmamalıdır ki, hiçbir implant kişinin doğal kökünün yerini tutamaz. Dolayısıyla kalan köklerin çok iyi değerlendirilerek ağız kalma şansı varsa, bunun değerlendirilmesi uygun olacaktır.
Bu konuyla ilgili olarak ‘DİŞ KIRILMASI VE ÇEKİMSİZ TEDAVİ YÖNTEMLERİ‘ başlıklı detaylı yazımı okuyabilirsiniz.
SONUÇ
İmplant uygulamaları günümüzde yaygın olarak önerilen ve çoğu hasta tarafından memnuniyetle kullanılan protez türleridir.
Ancak bazı durumlarda her ne kadar hem diş hekimi, hem de hasta tarafından yapılması arzu edilse de implant uygulaması gerçekleştirilememektedir.
Bu durumlar genellikle yaşlılık, cerrahi opersyonu engelleyen bazı sistemik hastalıklar ve ilaç kullanımı, tedavi süresinin uzun olması ve en önemlisi yüksek maddi tutarlardır.
Bu durumlarda kişilerin alternatif tedaviler konusunda bilgilendirilmesi ve gerekirse yönlendirilmesi uygun olacaktır.
Hangi protetik restorasyon yapılırsa yapılsın, insanın kendi doğal dişinin yerini tutamaz. İmplant diş uygulamaları çok kolay tedaviler değildir. Alternatif yöntemler konusunda hastaların bilgi sahibi olması kadar, doğru ağız bakımı yapılmazsa mutlaka bazı problemlerin oluşabileceği net bir şekilde bilinmelidir. Ağız bakımı sadece diş fırçalama ile gerçekleştirilemez. Mutlaka diş ipi ve ara yüz fırçaları ile desteklemek ve gerekirse diş hekimi tarafından önerilecek olan flor içerikli gargara ve ağız sularının kullanımı gerekir. Bu konu ile ilgili yazılarımı da okumanızı öneririm.
Sağlıklı günler dileklerimle..
Diş Eti Hastalıkları Uzmanı Ankara
REFERANSLAR
1.Gapski R, Wang HL, Mascarenhas P, Lang NP. Critical review of immediate implant loading. Clin Oral Imp Res, 2003: 14: 515-527.
2.Moy PK, Medina D, Shetty V, Aghaloo T. Dental implant failure rates and associated risk factors. Int J Oral Maxillofac Implants. 2005;20(1):569-77.
3.Vallittu PK. A review of fiber-reinforced denture base resins. J Prosthodont 1996;5:270-276.
4. Ellakwa AE, Shortall AC, Marquis PM. Influence of fiber type and wetting agent on the flexural properties of an indirect fiber reinforced composite. J Prosthet Dent 2002; 88: 485-90.
