Periodontoloji (Diş Eti Hastalıkları ve Tedavisi) nedir?
Periodontoloji, dişlerimizi çevreleyen dokuların yani diş etleri ve diş köklerini çevreleyen kemiğin hastalıkları ve bunların tedavisiyle ilgilenen ana bilim dalıdır. Bu bilim dalında doktorasını tamamlayarak uzmanlığını almış olan kişilere de diş eti hastalıkları uzmanı yani periodontolog (periodontist) denir.
Periodontoloji ne yapar? Periodontoloji nedir? veya Periodontoloji neye bakar?
Dişlerimizi çevreleyen dokular hem sert, hem de yumuşak yapılardan oluşmaktadır. Bu dokular ağız ve diş sağlığımız açısından çok önemlidir. Dolayısıyla ağız ve diş sağlığımız da genel vücut sağlığımız ile çok yakın bir ilişki içindedir. Dişlerimizdeki bir problemin veya diş etlerimizdeki bir iltihaplanmanın ilerleyip diş kaybı veya genel sağlığımızı olumsuz yönde etkilememesi için öncelikle doğru teşhis edilip gereken tedavinin uygulanması, bunların sonuçlarının değerlendirilip, oluşturulan sağlıklı yapının veya durdurulan ilerlemenin mutlak surette devamlılığının sağlanması gerekmektedir. Bu diş eti hastalıkları uzmanının yani periodontoloji’nin öncelikli amacı ve görevidir.
Periodontal Hastalıklar
İltihaplanma sadece yumuşak dokuda yani diş etinde ise buna gingivitis denir. Ancak bu iltihap ilerleyip alttaki kemik dokusuna doğru yayılmaya başladığında bu kemikte yıkıma neden olur. Bu aşamada hastalık periodontitis olarak adlandırılır. Tüm bunlara periodontal hastalıklar denir.
Periodontal hastalıklar büyük oranda durdurulup kontrol altına alınabilirler. Bunun için sadece diş hekiminin çabası yeterli olmaz. Mutlaka hastanın da tedavi aşamasına yeterli ve etkili ağız, diş ve diş eti bakımının gerçekleştirerek katılması gerekmektedir. Çünkü bu hastalıkta en temel oluşma nedeni bakterilerdir. Bakteriler iyi ağız bakımı yeterli olmayan kişilerde sayıca oldukça fazla miktarlara ulaşabilir ve yıkımı gerçekleştiriler. Bakterilerin oluşturduğu mikroorganizma toplulukları, bakteriyel plak dediğimiz diş ve diş etlerimizin birleşim çizgisinin hemen üzerinde biriken püremsi bir birikinti içinde oluşurlar, yiyecek artıklarından beslenerek ürerler ve asit üretirler.
Periodontoloji ve Bakteriyel Plak
Bakteriyel plak, mikrobiyal dental plak veya diş kiri diye adlandırılan bu püremsi, açık sarı renkli eklenti dişlerimizde oluşan çürüklerin, diş eti iltihaplanmalarının ve diş taşlarının oluşumunun en temel nedenidir. Bu eklenti mutlaka ağız içinden uzaklaştırılmalıdır. Bu da son derece etkin ve sürekliliği sağlanan bir ağız bakımı ile gerçekleştirilir.
Mikrobiyal Dental Plak
Periodontoloji uzmanının ve tabi ki bir diş hekiminin en önemli görevi hastalığın teşhis ve tedavisinin yapılmasının yanı sıra, hastasına ağız hijyen motivasyonu vermek ve ağız bakımını doğru bir şekilde anlatmaktır. Genelde kişiler sadece diş fırçalamanın yeterli olduğunu düşünmekte ve bazen düzenli diş fırçalama alışkanlığına rağmen meydana gelen çürükler ve diş eti iltihabından şikayet etmektedir.
İltihaplı Diş Eti Belirtileri
Bunun en önemli nedeni bence diş fırçalamanın yanında diş ipi kullanılmamasıdır. Çünkü diş çürüğü ve diş eti iltihabı genellikle diş fırçasının temas etmediği yada ulaşamadığı alanlarda daha hızlı oluşmaktadır.
Periodontoloji’nin ve diş eti hastalıkları uzmanının esas ilgi alanını oluşturan diş eti iltihapları öncelikle diş etlerinde kanama ve hafif şişlikle birlikte, gül kurusu pembe renk olan sağlıklı diş eti renginin kırmızıya doğru değişmesiyle kendini belli eder. Bu aşamada bazen diş hekimi müdahalesi olmadan daha etkili bir ağız bakımı ile -ki bunda mutlaka diş ipi de yer almalıdır- başlangıç halindeki rahatsızlık tekrar sağlıklı hale dönebilir. Ancak iltihap toparlamıyorsa, özellikle de diş etlerindeki kanama geçmiyorsa, bu durumda diş hekimi müdahalesi daha uygun olur. Çünkü problem ilerlerse, dişlerimizin köklerini çevreleyen kemiğe geçiş yapıp daha büyük sıkıntılara neden olacaktır.
Diş Eti Kanaması
Kanama, diş eti iltihabının ilk belirtilerindendir. Genellikle fırçalama sırasında meydana gelir. Ancak durduk yerde diş eti kanaması şikayeti varsa, bu sorunu daha dikkatlice incelemek gerekir. Bunun altında farklı sistemik rahatsızlıklar veya kan hastalıkları çıkabilir.
Diş eti rahatsızlığı olan kişiler diş hekimine gittiklerinde öncelikle hastadan detaylı bilgiler almak amacıyla bir ön görüşme yapılır. Bu kanımca çok önemli bir seanstır. Hastamızın bizi tanıması, bizim hastamızı tanımamız yönünden değerli bir fırsattır. Bu görüşmede hastanın sistemik hastalıkları, genel sağlık durumları ve diş ve diş etleri ile ilgili rahatsızlıkları öğrenilmeye çalışılır. Örneğin diyabet hastalığı olan bir kişide diş eti iltihaplanma riski ve bu iltihabın daha hızlı yıkım oluşturma ihtimali yüksektir.
Diş hekimi veya periodontolog (periodontist) bu seansta sistemik hastalıklar ve diş eti arasında olası ilişkiler tespit edebilir. Örneğin bazı sistemik rahatsızlıkların ilk belirtisi diş etleri ve ağız mukozasında meydana gelebilmektedir.
Diş etindeki iltihap ilerleyip alttaki kemik dokusuna ulaştığında kemik dokuda erime başlar ve bu erime diş eti çekilmesi, kemik yüksekliğinde azalma dolayısıyla diş desteğinde azalmaya neden olur. Kişi ağız kokusu hissedebilir. Bu olay çok daha ileri boyutlara ulaştığında dişlerde sallantıyla birlikte diş çekimi ve diş kaybıyla sonuçlanabilir.
Periodontoloji Tedavisi Nasıl Olur?
-Hastalığın Teşhisi
Periodontoloji tedavisi, yani diş eti hastalıklarının tedavisinde en önemli unsur öncelikle doğru tanı konulmasına bağlıdır. Bu amaçla hastadan alınan ön bilgi (anamnez), klinik muayene ve radyografik değerlendirmelerden faydalanılır.
-Hastaya hastalık hakkında ve ağız bakımı konusunda bilgi verilmesi ve öneriler.
Diş eti hastalıklarının oluşum nedenini, hastalığın ilerleyiş şeklini ve oluşabilecek sonuçları bilen bir hasta , diş eti hastalığının tedavisi aşamalarında daha bilinçli davranarak, sağlanacak başarıda oldukça etkili olacaktır. Hastalığın tedavisinde hekim hasta işbirliği çok önemlidir. Bakteriyel plağın zararlarını ve nasıl temizleneceğini bilen bir hastada tedavi başarısı çok daha yüksek olacaktır.
-Profesyonel Temizlik
Dişlerin çevresindeki tüm diş taşları özel aletlerle ve ultrasonik cihazlarla temizlenir ve diş yüzeylerine parlatma (polisaj) işlemi yapılır. İltihabın derecesine göre bazı durumlarda lokal olarak uygulanan anestezi altında diş eti ceplerinin içine ve kök yüzeylerine subgingival küretaj denilen derin temizlik işlemi uygulanır.
-Antibiyotik Tedavisi
Bazı vakalarda, yapılan tedaviye destek olmak amacıyla antibiyotik kullanılmaktadır. Özellikle akut diş eti enfeksiyonlarında. Antibakteriyel gargaralar ise genellikle önerilmektedir.
-Cerrahi Tedavi
Daha ileri diş eti iltihabı vakalarında gene lokal anestezi altında diş etleri diş yüzeylerinden ve kemik dokusundan kaldırılarak kök yüzeyleri, diş etlerinin içi ve kemik yüzeyleri tüm iltihabi dokulardan temizlenir bazı durumlarda kemik oluşumuna yardımcı olan kemik greftleri ve kemik tozları yerleştirilerek diş etleri tekrar eski yerine dikilir.
-Tamamlayıcı ve Destekleyici Tedavi
Periodontal Muayene
Periodontal tedavilerin başarısı öncelikle hastaların uyguladığı ağız hijyen kalitesine bağlıdır. Bu amaçla yapılacak periyodik kontroller çok önemlidir. Periyodik kontrollerin sıklığı hastalığın şiddeti ve hastanın kişisel hastalık oluşum riskine bağlıdır. Genellikle 3 ve 6 aylık periyodlar yeterli olmaktadır. Hastalığın devam etmesi veya tekrar oluşması gibi semptomlar varsa, periodontoloji uzmanı veya diş eti hastalıkları uzmanı vakit kaybetmeden erken dönemde tekrar müdahale etme imkanı bulacaktır.
Sağlıklı günler dileğimle..
Dr. Tuncay Akdoğanlı
Diş Eti Hastalıkları Uzmanı
